Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından 2025/1 Sayılı “Kriz Hallerinde Gönderilen/Getirilen Eşya” konulu Genelge yayımlandı.
Kriz hallerinde gönderilen veya getirilen eşyaya kanuni dayanağı 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167/1/12-b maddesi olan, 2009/15481 sayılı Kararın eki 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar’ın 105 inci maddesi ile gümrük vergilerinden muafiyet tanınmaktadır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167/1/12-b maddesinde tanımlandığı şekliyle, kriz hali; tabii afetler, tehlikeli ve salgın hastalıklar, büyük yangınlar, radyasyon ve hava kirliliği gibi önemli nitelikteki kimyasal ve teknolojik olaylar ile büyük nüfus hareketleri gibi halleri kapsamaktadır.
Kriz halinde gerek Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) gerek ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca; krizden etkilenen bölgelerde mevcut ihtiyaca göre cins ve miktarı belirtilen yurt dışından gönderilen veya getirilen kriz eşyasına ilişkin gümrük işlemleri aşağıda yer alan maddelerdeki esaslara göre yürütülecektir:
1) Kriz eşyasının gümrük işlemleri esas itibarıyla 2 seri no’lu Gümrük Muafiyeti Tebliğinin 35 ila 37’nci maddeleri çerçevesinde yapılacaktır.
2) Kriz eşyasının kamu kurum ve kuruluşları ile 04.11.2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 27’nci maddesi kapsamında kamu yararına çalışan dernek statüsünü kazanan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından kullanılmak üzere getirilmesi veya yurt dışında bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile resmi kuruluşlar tarafından bu kurum/kuruluş/dernek/vakıflara gönderilmesi gerekmektedir. Vergi muafiyeti tanınan vakıflara ait listeye Gelir İdaresi Başkanlığı kurumsal web sitesi üzerinden ulaşılması mümkün bulunmaktadır.
3) Kriz eşyası için taşıma belgesi ibrazı aranacak olup, Gümrük Yönetmeliğinin 169’uncu maddesi gereğince elektronik ortamda sözlü beyan yapılması esastır. Eşya için düzenlenecek sözlü beyan formunda kriz eşyasının alıcısının mutlak surette 2’nci maddede sayılan kurum/kuruluş/dernek/vakıflar olması gerekmektedir.
4) Kriz eşyası için Gümrük Yönetmeliğinin 172’nci maddesinin 4’üncü fıkrası uyarınca BİLGE sisteminde düzenlenen sözlü beyan formlarında, 8000 rejim kodu, GK12F muafiyet kodu ve 9919.00.00.00.17 fiktif GTİP kullanılacaktır. Eşyanın ticari tanımı hanesi açık ifadelerle doldurulacak olup eşyanın karma olarak gelmesi halinde ise eşyanın ticari tanımı hanesi karma eşyaya ilişkin genel ifadelerle (gıda, giyim, ilaç vb.) doldurulacaktır. Bu kapsamdaki sözlü beyan formları için sistemde özet beyan açma ve kıymet bildirim formu doldurulması aşamaları kaldırılmıştır.
5) Aksine bir karar/bildirim olmadığı sürece, kriz halinin başladığı günden itibaren 90 gün içerisinde gümrük işlemlerinin hızlı bir şekilde yürütülmesini teminen gönderilen kriz eşyası için alıcı/taşıyıcı tarafından sadece 2 seri no’lu Gümrük Muafiyeti Tebliğinin 7 no’lu ekinde yer alan tabloya uygun olarak düzenlenecek eşya listesinin sunulmasıyla işlemler sonuçlandırılacaktır. Sözlü beyan formu, eşyanın tesliminden sonra gümrük idaresince elektronik ortamda düzenlenecektir.
6) Aksine bir karar/bildirim olmadığı sürece, kriz halinin başladığı günden itibaren 90 günün bitimini müteakip aşağıdaki şekilde işlemler gerçekleştirilecektir:
a) Kriz eşyasının gümrük işlemleri 2 seri no’lu Gümrük Muafiyeti Tebliğinin ilgili hükümleri çerçevesinde gerekli kontrollerin yapılması suretiyle anılan Tebliğin 7 no’lu ekinde yer alan eşya listesinin ibrazı ile birlikte eşya için elektronik ortamda sözlü beyan formu düzenlenmesini takiben eşyanın teslimi gerekmektedir.
b) Kriz eşyasına ilişkin talepler mutlak surette Bakanlığımıza (Gümrükler Genel Müdürlüğü) intikal ettirilecek, yapılacak araştırmalar neticesinde verilecek talimata istinaden gümrük işlemleri sonuçlandırılacaktır.
7) Kriz hali ilanından sonraki süreçte uluslararası ölçekte ülkemize intikal edecek eşyaya ilişkin gümrük işlemlerinde ekteki “Afet Zamanlarında Uluslararası Yardımlara İlişkin Uygulanacak Usul ve Esaslar” belgesinde kayıtlı bulunan usul ve esaslar uygulanacaktır.
8) Bu Genelgenin uygulanması sırasında ortaya çıkan özel ve zaruri durumları değerlendirerek sonuçlandırmaya Bakanlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) yetkili olacaktır.
Konuya ilişkin detaylara aşağıdaki bağlantımızdan ulaşabilirsiniz.
https://ticaret.gov.tr/data/67a49d0313b87622acec6888/2025-1%20Say%C4%B1l%C4%B1%20Genelge.pdf
